Sáng 13/10, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc dự Lễ Khai khóa năm 2022 tại Đại học Quốc gia (ĐHQG) TPHCM.

Cùng dự buổi lễ có: Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Nên; Phó Trưởng Ban thường trực Ban Dân vận Trung ương Phạm Tất Thắng; Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng; Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt; Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng; Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị; Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi; Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn.

Phát biểu tại buổi lễ, chia sẻ với các nhà giáo, các nhà khoa học, các sinh viên của ĐHQG TPHCM về chủ đề "Sinh viên tiên phong trong đổi mới sáng tạo, thực hiện khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc", Chủ tịch nước bày tỏ, cách đây 4 năm, khi tìm từ khóa "đổi mới sáng tạo" trên internet thì kết quả có được khoảng 7,6 triệu tin, bài; còn hiện tại đã lên đến hơn 54 triệu tin, bài. Điều đó cho thấy đổi mới sáng tạo đã lan tỏa trong từng ngõ ngách của đời sống kinh tế-xã hội nước ta. Tuy nhiên, đối với từ khóa tiếng Anh thì có tới 2,17 tỷ tin, bài nói về đổi mới sáng tạo và như vậy có nghĩa là đổi mới sáng tạo (ĐMST) ở nước ta lớn nhanh nhưng vẫn còn khiêm tốn so với thế giới.

Theo Chủ tịch nước, nói đến ĐMST thì không thể không nhắc đến sự tiên phong của các trường đại học, các viện nghiên cứu, nơi đào tạo ra những tinh hoa và trí thức của nhân loại. Ở Việt Nam, nói đến cơ sở giáo dục tiên phong thì cũng không thể không nhắc đến ĐHQG TPHCM. Mặc dù với 27 năm xây dựng và phát triển, còn rất non trẻ so với các trường đại học hàng trăm năm trên thế giới nhưng ĐHQG TPHCM đã trở thành trung tâm đào tạo cao cấp, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ có uy tín trong nước và khu vực.

Từ năm 2016 đến nay, ĐHQG TPHCM luôn nằm trong Tốp 180 đại học tốt nhất châu Á do tổ chức giáo dục QS (Anh quốc) xếp hạng. Năm 2021, ĐHQG TPHCM đứng trong Tốp 1000 trường đại học tốt nhất thế giới. Và mới hôm qua, tổ chức THE cũng vừa công bố ĐHQG TPHCM nằm trong số 1200 trường tốt nhất thế giới.

"Những danh hiệu cao quý ấy khẳng định con đường, bước đi, cách làm của ĐHQG TPHCM là đúng hướng, căn bản, hội nhập quốc tế sâu rộng, được thế giới công nhận", Chủ tịch nước biểu dương.

Chủ tịch nước vui mừng cho biết, về khởi nghiệp và ĐMST, ĐHQG TPHCM là một trong những đơn vị tiên phong của Việt Nam. Các hoạt động ĐMST ngày càng lan tỏa không chỉ đối với giáo viên mà còn trong giới sinh viên, học sinh với nhiều cuộc thi phong phú, góp phần phát huy tài năng và trí tuệ của sinh viên. Nhiều hoạt động ĐMST trong sinh viên đã đoạt các giải cao trong nước và quốc tế; đặc biệt, nhiều nhóm nghiên cứu khởi nghiệp đã hình thành từ các sinh viên…

Thành tích của ĐHQG TPHCM trong 27 năm qua là to lớn, tuy vậy, theo Chủ tịch nước, thực tế ở Việt Nam, dù đã nỗ lực nhiều nhưng kết quả ĐMST còn khiêm tốn, ở mức trung bình chứ chưa có đột phá. Nguyên nhân là do cả khu vực nhà nước và khu vực tư nhân đều chưa thực hiện ưu tiên chi cho KHCN một cách tương xứng, chỉ đạt 0,44% GDP, mức thấp so với bình quân của thế giới là 2,53% GDP.

Ngoài ra, chúng ta chưa thực sự có những chính sách tốt, có cơ chế tốt và những bài toán hay, đúng tầm để kích thích sáng tạo và sự cống hiến của các nhà khoa học, chuyên gia. Hành lang pháp lý và cơ chế, chính sách còn thiếu đồng bộ, chưa thực sự tạo động lực cho phát triển của KHCN.

Còn ít doanh nghiệp Việt Nam quan tâm đầu tư cho nghiên cứu và phát triển đổi mới sáng tạo, chuyển giao công nghê, nghiên cứu ý tưởng mới trong kinh doanh. Rất ít doanh nghiệp có những khuyến khích hiệu quả thúc đẩy ĐMST.

Vì vậy, năng lực nghiên cứu khoa học, ứng dụng KHCN và ĐMST của chúng ta còn hạn chế và hệ thống ĐMST quốc gia còn non trẻ, manh mún.

Lan tỏa tinh thần khởi nghiệp, ĐMST

Từ đó, Chủ tịch nước lưu ý ĐHQG TPHCM cần xây dựng và hoàn thiện mô hình đại học tiên tiến theo xu hướng thế giới, không ngừng cập nhật, đổi mới và phát triển chương trình đào tạo, tiếp cận trình độ của trường đại học nghiên cứu trong khu vực Châu Á, mục tiêu không chỉ bắt kịp mà còn tiên phong trong một xu hướng công nghệ và tri thức của thế giới.

Bên cạnh đó, thay đổi tuy duy quản lý, đổi mới cơ chế hoạt động KHCN nhằm giải phóng tối đa nguồn lực và chất xám của đội ngũ giáo sư, giảng viên, sinh viên; khuyến khích ĐMST, tự do khám phá.

Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, áp dụng công nghệ tiên tiến, liên ngành phục vụ nền công nghiệp 4.0 và phục vụ cộng đồng, phát huy vai trò phản biện xã hội, tư vấn chính sách, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ; khởi dậy tinh thần khởi nghiệp và ĐMST trong đội ngũ giảng viên và tầng lớp sinh viên.

Tập trung đầu tư phát triển khu đô thị ĐHQG TPHCM thành khu đô thị đại học hiện đại, thông minh trong đó có trung tâm khởi nghiệp và ĐMST; tăng cường hỗ trợ giảng viên, sinh viên và DN tiếp cận nguồn lực và cơ hội khởi nghiệp, ĐMST, góp phần hình thành hệ sinh thái ĐMST, tạo động lực phát triển mới của vùng phía nam và cả nước ta.

Ngoài ra, cần đẩy mạnh hợp tác với các trường đại học, các viện nghiên cứu có năng lực uy tín trong nước và nước ngoài, cố gắng dẫn đầu trong một số xu hướng tri thức và công nghệ tiên phong, thúc đẩy các hoạt động đối ngoại…

Đồng thời, Chủ tịch nước cũng gửi gắm đến các em sinh viên cần tích cực học tập để nâng cao trình độ, kiến thức, kỹ năng, lĩnh hội và làm chủ công nghệ trong xu thế 4.0; tiên phong ĐMST và lan tỏa tinh thần khởi nghiệp trong các thế hệ thanh niên Việt Nam.

Ngoài ra, cần chủ động hội nhập và có tinh thần tranh đua với bạn bè quốc tế trong khởi nghiệp và ĐMST, nâng cao khả năng thích ứng trước những thay đổi nhanh chóng của thế giới; rèn luyện thói quen, tư duy hùng biện, tìm tòi học hỏi tri thức mới; khám phá KHCN, chuyển hóa tri thức thành những hành động cụ thể, làm giàu cho bản thân và phát triển kinh tế đất nước./.