Già làng Cụt Mắn Nọi sinh năm 1937 ở bản Nọng Dẻ, xã Nậm Cắn, huyện Kỳ Sơn. Năm xưa, khi mới 15 tuổi, cậu bé Nọi đã tham gia du kích, sau đó được chọn vào lực lượng bộ đội biên phòng thời kỳ những năm 1954-1961. Sau khi xuất ngũ, già Nọi về địa phương làm Bí thư Chi bộ, Bí thư Đảng ủy xã Nậm Cắn, tham gia công tác trong ngành lương thực, rồi được bầu là Chánh án Tòa án Nhân dân huyện Kỳ Sơn... Cuộc đời của già gắn liền với sự phát triển của vùng Nậm Cắn từ buổi khó khăn cho đến ngày hôm nay.

Bên bếp lửa nhà sàn, già Nọi kể: “Thời trước, vùng biên giới Kỳ Sơn còn hoang vu, cư dân thưa thớt, núi rừng khuất nẻo lắm. Lợi dụng địa hình hiểm trở, sự cả tin của đồng bào, bọn Châu Phà (phỉ) được sự giúp đỡ của các tổ chức phản động, hoạt động lộng hành cả vùng núi biên giới hai nước Việt - Lào. Chúng dụ dỗ, lôi kéo, ép đồng bào các dân tộc Mông, Khơ Mú và Thái tham gia vào tổ chức để chống lại chính quyền. Các lực lượng của ta gồm chính quyền, công an vũ trang ở các đồn, bộ đội đã phối hợp tuyên truyền cho đồng bào nghe, hợp sức chống lại bọn phỉ, bọn phản động bên kia biên giới”.

Già Nọi kể lại những lần đi kêu gọi, thuyết phục, tiêu diệt phỉ..., rồi những lần được ra Trung ương báo cáo thành tích; được gặp Bác Hồ, nghe Bác căn dặn, chỉ bảo, lòng già sáng tỏ hơn và tự hứa với bản thân phải làm tốt hơn nữa. Già Nọi thấm thía rằng: Muốn thắng được phỉ thì phải giúp đồng bào biết cái tốt, cái xấu, nói cho họ thấy rõ được chân tướng của những thế lực chuyên chống phá thành quả của cách mạng, chống phá chính quyền. Từ đó, già càng tích cực phối hợp với các lực lượng chức năng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động đồng bào gắn với trấn áp, khuất phục các tổ chức phỉ như: Tổ chức phỉ Châu Phà “Vua trời” do tên Giàng Xây Xua cầm đầu, hay những tên phỉ như Lý Tống Dinh, Thò Vả Xô... Hàng trăm tên phỉ và biệt kích đã lần lượt ra đầu hàng, đầu thú trước Nhân dân. 

Với bản chất của “Bộ đội Cụ Hồ”, lại được rèn luyện nhiều năm trong ngành Tòa án, hiểu biết sâu sắc luật pháp nên già Noi có nhiều kinh nghiệm giải quyết các vấn đề phức tạp xảy ra ở vùng biên giới. Khi về nghỉ hưu, trở thành già làng, Người có uy tín ở xã Nậm Cắn, già Noi vẫn tích cực tham gia công tác tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS ở vùng biên thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Già nói được nhiều thứ tiếng như: Khơ Mú, Mông, Kinh, Lào… nên dễ dàng tiếp cận với bà con các dân tộc khác nhau ở nhiều độ tuổi, trình độ khác nhau. Lời nói của già Nọi đầy sức thuyết phục nên già đi đến đâu mọi người cũng tin tưởng, yêu quý.

Nhận xét về già Nọi, ông Hờ Nhìa Chá, Phó Bí thư Đảng ủy- Chủ tịch UBND xã Nậm Cắn nói: “Gia đình già Nọi có truyền thống cách mạng, cả cụ ông và cụ bà đều là những người già tiêu biểu của xã Nậm Cắn. Đặc biệt già Nọi có công lớn trong xây dựng mảnh đất vùng biên này. Cụ luôn là tấm gương sáng để mọi người, nhất là lớp cán bộ trẻ như chúng tôi học tập, noi theo”.

Với những cống hiến, đóng góp của mình trong công tác tuyên truyền, vận động, góp phần bảo vệ an ninh trật tự ở vùng cao biên giới, già Nọi đã được tặng thưởng nhiều huân chương, huy chương và những phần thưởng cao quý của Đảng, Nhà nước. Năm 2019, già Nọi được Trung ương Hội Người cao tuổi tặng danh hiệu "Tuổi cao gương sáng", “Sống, làm việc và học tập theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vĩ đại”.