Hơn 30 năm trong quân ngũ, khi về nghỉ hưu, ông bàn với người vợ và được sự hậu thuẫn nhiệt tình trong việc phát triển kinh tế gia đình. Hai vợ chồng ông ngày đêm tần tảo lao động, khai mở những khu đất trên vùng đồi cao còn bỏ trống để trồng cây sở chè, một loại cây rất dễ sống và đặc biệt là phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của vùng núi xứ lạnh Lạng Sơn. Ngoài tinh chế làm dầu ăn, mỹ phẩm thì bã từ quả sở chè có thể dùng làm phân bón, thuốc trừ sâu…

Sau hơn 5 năm miệt mài lao động, trang trại sở chè của gia đình ông Trung đã được hình thành với 40.000m2 trên vùng đất rừng thuộc thôn Nà Lấm, thị trấn Lộc Bình, huyện Lộc Bình. Hiện nay, trang trại của gia đình ông đã trồng được hơn 4.000 cây, một số diện tích đã cho trái bói, số còn lại đang phát triển xanh tốt trên đất rừng xứ lạnh rất phù hợp với loại cây này.

Ông Trung cho biết, ngoài trang trại nói trên, hiện ông còn xây dựng một vườn ươm cây sở chè rộng 7.000m2 tại thôn Chộc Vằng, thị trấn Lộc Bình nhằm cung cấp cây giống cho khách hàng của tỉnh Lạng Sơn. Từ đầu năm 2020 đến nay, ông Trung đã ươm được 150.000 cây và đã bán được trên 50.000 cây, số còn lại khách hàng ở các huyện như Chi Lăng, Văn Quan, Cao Lộc, Bình Gia, Đình Lập, Tràng Định và TP. Lạng Sơn tiếp tục đặt mua từ nay đến cuối năm.

Mỗi cây giống giá bán hiện nay là 6.000 đồng. Tổng thu từ bán cây sở chè giống được khoảng 300 triệu đồng, trừ chi phí, gia đình thu lãi khoảng hơn 100 triệu đồng. Ông Trung còn cho biết thêm, giá 1kg quả sở chè tươi hiện nay là 15.000 đồng, phơi khô là 35.000 đồng. Cứ 4,5kg hạt khô thì ép được 1 lít dầu, giá 1 lít dầu sở chè trên thị trường hiện nay là 400.000 đồng. Ông Trung dự kiến mỗi năm tới sẽ ươm khoảng 150.000 cây giống để phục vụ nhu cầu của bà con các dân tộc trong tỉnh.

Tìm hiểu về cây sở chè, kỹ sư Nguyễn Mỹ Sơn, thành viên Hội Khoa học - Kỹ thuật lâm nghiệp tỉnh Lạng Sơn cho biết: Để nâng cao giá trị cây sở chè thì cần có các giải pháp đồng bộ từ cải tạo giống, cải tạo vườn ươm, chăm sóc đến bảo quản sau thu hái. Với những khu rừng sở chè hiện tại được bà con nông dân trồng cần dọn sạch cỏ dại, thực bì chen lấn, trẻ hóa bằng cách tỉa cành yếu, làm đất tăng khả năng giữ nước, ghép cây chồi các dòng đã tuyển chọn … Cách làm này có thể tăng năng suất quả lên gấp 2 lần, cùng đó là chất lượng quả cũng tăng theo. Ông Sơn nhận xét: “Mô hình trồng và ươm giống cây sở chè của gia đình ông Trung ở Lộc Bình hiện khá hiệu quả, rất phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của vùng núi cao đất dốc Lạng Sơn và cần được nhân rộng để phát triển kinh tế nông thôn, nhất là đối với bà con vùng đồng bào DTTS nơi đây.

(Bài viết thuộc chuyên đề Khuyến nông với đồng bào DTTS)