Ngay sau Cách mạng Tháng Tám, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng, Nhà nước ta đã khẳng định: “Đoàn kết các dân tộc là vấn đề sống còn của cách mạng”. Từ những chính sách bước đầu như bình dân học vụ, chia ruộng đất cho nông dân, xây dựng chính quyền cơ sở…, đồng bào DTTS từng bước hòa nhập vào dòng chảy cách mạng và phát triển đất nước.

Trong 80 năm qua, hàng loạt chương trình, dự án dành cho vùng đồng bào DTTS được triển khai, tạo sự thay đổi căn bản như Chương trình 134, 135 đã hỗ trợ hạ tầng, đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt cho đồng bào. Hay như sau đó là Chương trình MTQG về giảm nghèo bền vững, Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới đã góp phần nâng cao chất lượng đời sống, thu nhập, tạo diện mạo mới cho các bản làng.

Và đặc biệt là Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030. Đây được coi là bước đột phá, với cách tiếp cận toàn diện, gắn phát triển kinh tế với gìn giữ bản sắc văn hóa, nâng cao chất lượng giáo dục, y tế, bảo đảm an sinh xã hội...

Nhờ vậy, hệ thống đường giao thông, điện lưới, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa được phủ khắp bản làng. Nhiều địa phương đã hình thành vùng chuyên canh cây trồng, vật nuôi hàng hóa; phát triển du lịch cộng đồng; bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống.

Tỷ lệ hộ nghèo ở vùng đồng bào DTTS đã giảm mạnh, từ hơn 50% (đầu thập niên 1990) xuống còn khoảng 12,55% (năm 2024), trong đó nhiều vùng đã vươn lên tiệm cận mức trung bình cả nước; hơn 95% thôn, bản có đường ô tô đến trung tâm; trên 99% số xã có trường học và trạm y tế; gần 100% hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia và các nguồn điện phù hợp khác.

Trình độ dân trí không ngừng nâng cao, tỷ lệ trẻ em đến trường đúng độ tuổi đạt mức tương đương bình quân chung; nhiều học sinh, sinh viên DTTS đã trưởng thành, trở thành cán bộ, trí thức, doanh nhân, đóng góp tích cực cho sự phát triển đất nước.

Không chỉ ở góc độ chính sách, sự đổi thay còn được cảm nhận rõ trong đời sống hàng ngày. Chị Lò Thị Hoa, người dân tộc Thái ở huyện Quỳnh Nhai (Sơn La), chia sẻ:

“Ngày trước, bản làng chúng tôi nghèo lắm, mùa mưa đường sình lầy, trẻ con đi học phải băng rừng, nhiều khi bỏ dở. Nay thì đường bê tông đã về tới bản, điện sáng, trường học khang trang. Người dân còn biết làm du lịch cộng đồng, bán sản phẩm thổ cẩm cho khách. Nhờ đó đời sống khác hẳn so với trước kia”.

Còn anh Giàng A Páo, người Mông ở Sa Pa (Lào Cai), cho biết: “Trước đây bà con chỉ biết làm nương, quanh năm thiếu ăn. Bây giờ được hỗ trợ giống cây trồng, kỹ thuật canh tác, lại thêm khách du lịch đến nhiều, nhiều gia đình đã có thu nhập tốt, xây được nhà kiên cố. Người trẻ chúng tôi càng tin tưởng và quyết tâm hơn để làm giàu trên quê hương mình”.

Cùng với phát triển kinh tế, các chính sách của Đảng và Nhà nước luôn coi trọng bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Lễ hội, tiếng nói, chữ viết, nghề thủ công, trang phục dân tộc… được khuyến khích gìn giữ và quảng bá rộng rãi. Nhiều làng nghề thủ công, du lịch cộng đồng gắn với văn hóa dân tộc trở thành điểm sáng, vừa nâng cao đời sống vừa quảng bá hình ảnh đất nước.

Nhìn lại 80 năm qua, dễ dàng nhận thấy vùng đồng bào DTTS không chỉ là nơi gìn giữ cội nguồn văn hóa dân tộc mà còn là động lực quan trọng cho sự phát triển của đất nước. Những thành tựu đạt được minh chứng cho sự quan tâm nhất quán của Đảng, Nhà nước, đồng thời khẳng định nội lực, tinh thần vươn lên của đồng bào.

Trong chặng đường mới, với sự triển khai đồng bộ của Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2030 và sự đồng lòng của toàn dân, vùng đồng bào DTTS chắc chắn sẽ tiếp tục vươn lên mạnh mẽ, góp phần xây dựng một nước Việt Nam phát triển nhanh, bền vững và hạnh phúc.