Tuyên ngôn Độc lập năm 1945 là bản hùng ca của cả một dân tộc từng rên xiết dưới gót giày thực dân, phong kiến suốt gần một thế kỷ. Thời khắc Chủ tịch Hồ Chí Minh cất tiếng đọc những dòng đầu tiên của bản Tuyên ngôn - "Tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng…", Quảng trường Ba Đình như lắng lại để rồi vỡ òa trong hạnh phúc, tự hào. Ở đó, trong từng câu chữ là sự kết tinh giữa khát vọng độc lập cháy bỏng và một tầm nhìn chính trị sắc sảo: Tuyên bố quyền tự quyết bằng lý lẽ, bằng chính nghĩa, và bằng thế đứng hiên ngang của một dân tộc đã ý thức đầy đủ về giá trị của tự do sau bao kiếp lầm than, để đòi lại quyền được làm người, quyền được sống một cách có phẩm giá trên chính mảnh đất của tổ tiên mình.

Nhưng Tuyên ngôn Độc lập không dừng lại ở một bản tuyên bố. Đó còn là lời thề thiêng liêng của cả một dân tộc trước lịch sử: Thề sẽ bảo vệ nền độc lập ấy đến cùng, dù phải đổi bằng tất cả. Nó là điểm khởi đầu cho một hành trình dài mà không ai có thể hình dung được đầy đủ vào thời khắc ấy, một cuộc trường chinh của máu và nước mắt, của niềm tin và ý chí, kéo dài suốt nửa sau thế kỷ XX. Đó là cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ; đó là kiến quốc trong gian khó, chia cắt; là đổi mới trong nghi ngờ, thử thách. Và đó là hội nhập trong phức tạp, trong đầy biến động của thời đại...

Tám mươi năm đã trôi qua kể từ mùa Thu năm ấy, nhưng ánh hào quang của ngày 2/9 vẫn chưa hề nhạt phai, không phải vì những nghi lễ trang trọng hay những bài diễn văn, mà vì giá trị thực tiễn mà nó đã thấm vào “huyết quản” dân tộc Việt Nam. Chúng ta đã giành được độc lập không chỉ bằng vũ khí, mà bằng cả lòng kiên cường trong đói nghèo, bằng cả sự nhẫn nại trong xây dựng và hơn hết, bằng một niềm tin không bao giờ tắt vào con đường mình đã chọn.

Hành trình dựng nước, giữ nước của dân tộc Việt Nam luôn cam go và thử thách. Nhưng trong gian khó, chính niềm tin vào chính nghĩa, vào sức mạnh đoàn kết toàn dân và trên hết là sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam chính là ngọn đuốc soi đường không để chúng ta lạc hướng. Suốt gần một thế kỷ đã qua, Đảng không chỉ là tổ chức lãnh đạo, mà là hiện thân của lý tưởng giải phóng dân tộc, kiến tạo tương lai. Sự gắn bó giữa Đảng với Nhân dân không chỉ bằng lý thuyết, mà được hun đúc, kiểm chứng bằng những lần đứng giữa lựa chọn sống còn của đất nước, và Đảng đã luôn sáng suốt!

Vì vậy, nhìn lại bản Tuyên ngôn Độc lập, hôm nay, chúng ta không chỉ cảm thấy tự hào, mà còn nhận thức rõ ràng hơn về trách nhiệm qua từng thế hệ: Trách nhiệm gìn giữ nền độc lập ấy bằng những giá trị mới, bằng một nền kinh tế tự chủ giàu mạnh, một xã hội công bằng, một Nhà nước pháp quyền vững mạnh và một vị thế Việt Nam xứng tầm trong thế giới.

Từ ký ức mùa Thu lịch sử ấy, chúng ta bước vào hôm nay, bước vào một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, nơi mà thử thách không còn đến từ họng súng xâm lăng, mà đến từ chính sức nặng của kỳ vọng, của trách nhiệm và cả những áp lực mang tên toàn cầu hóa.

Vậy nên, để vươn mình mạnh mẽ, dân tộc Việt Nam cần không ngừng hun đúc niềm tin vào con đường đã chọn: Con đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, lấy Nhân dân làm trung tâm, lấy phát triển bền vững làm định hướng và lấy khát vọng phồn vinh làm động lực. Niềm tin ấy không mơ hồ, bởi nó được tôi luyện từ chính lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước, từ sự trưởng thành của đất nước qua từng giai đoạn đổi mới và từ những thành tựu phát triển đang ngày càng hiện hữu trong đời sống hôm nay.

Nếu ngày 2/9/1945 với bản Tuyên ngôn Độc lập, thì hôm nay, dân tộc ta cần một “tuyên ngôn phát triển”, một sự khẳng định mới, không phải trước thực dân, đế quốc, mà trước chính mình và cộng đồng quốc tế. Đó là lời cam kết về một Việt Nam không chỉ tự do mà còn thịnh vượng; không chỉ hòa bình mà còn tiên phong góp phần định hình một thế giới công bằng hơn, xanh hơn, nhân văn hơn.

Kỷ nguyên vươn mình không phải là sự nối dài của những khẩu hiệu, mà là thời đại của hành động bản lĩnh và tư duy đổi mới. Không có ai trao cho chúng ta vai trò “quốc gia bản lĩnh, có trách nhiệm toàn cầu”. Vị trí đó chỉ có thể giành được bằng sự trưởng thành thật sự: Về thể chế, về kinh tế, về trí tuệ dân tộc, và trên hết, về cái tâm của một đất nước từng chịu nhiều mất mát, nay muốn góp phần hóa giải những bất an của thế giới.

Hành trình từ mùa Thu năm 1945 đến hôm nay là một hành trình vinh quang được vẽ nên bằng máu, bằng mồ hôi và nước mắt. Nếu độc lập là quyền sống của dân tộc, thì phát triển là lẽ sống. Mỗi bước đi của ngày hôm nay là để xác lập giá trị của con người Việt Nam trong cộng đồng quốc tế.

Kỷ nguyên mới đòi hỏi chúng ta càng phải khắc sâu những giá trị cốt lõi của độc lập dân tộc. Đó là tinh thần “không ai có thể thay ta làm cách mạng cho ta”. Nhưng đồng thời, đó cũng là lời nhắc nhở: Đừng sống mãi trong hào quang chiến thắng. Mỗi thế hệ phải tự viết nên chiến thắng của thời đại mình bằng chính bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam.

Bởi lẽ, nếu không vươn mình, chúng ta sẽ tụt hậu. Nếu không đổi mới, những thành quả của độc lập sẽ chỉ còn là di sản hoài niệm. Và nếu không có khát vọng vươn lên, chúng ta sẽ mãi chỉ là quốc gia đứng bên lề của sự phát triển, dù quá khứ dân tộc đã từng viết nên một bản anh hùng ca chói lọi…!