Khi “cơn sóng số” chạm đến thôn bản

Trước đây, việc tiếp cận internet và các thiết bị thông minh chưa phổ biến, kỹ năng sử dụng công nghệ số còn hạn chế khiến thanh niên gặp khó khăn trong học tập, tìm kiếm thông tin và mở rộng cơ hội nghề nghiệp.

Nhiều xã vùng cao từng chỉ có sóng 3G chập chờn, việc học online hay khai thác thông tin trực tuyến là điều xa vời. Không ít thanh niên phải vào khu vực trung tâm để truy cập mạng.

Anh Triệu Anh Tuấn, 37 tuổi, xã Ba Chẽ nhớ lại: “Trước kia sóng mạng bập bõm lắm. Muốn truy cập được phải chạy mười mấy cây số xuống trung tâm xã để bắt sóng. Thế nên gần như không nắm bắt được các thông tin thời sự”.

Những năm gần đây, hạ tầng viễn thông tại các địa phương vùng cao, như: Bình Liêu, Tiên Yên, Ba Chẽ… được đầu tư đáng kể, nhiều thôn bản vùng cao đã có sóng 4G, 5G; wifi được lắp đặt tại nhà văn hoá thôn; các thiết bị thông minh ngày càng phổ biến.

Cùng với đó, nhiều chương trình của tỉnh Quảng Ninh và tổ chức Đoàn đã triển khai đào tạo kỹ năng số cho thanh niên, hướng dẫn sử dụng các nền tảng trực tuyến trong học tập, sản xuất, kinh doanh, quảng bá sản phẩm OCOP, du lịch cộng đồng. Nhờ đó, chuyển đổi số dần trở thành nhu cầu thiết thực với thế hệ trẻ vùng cao.

Nhu cầu nâng cao năng lực số

Trong bối cảnh kinh tế - xã hội phát triển theo hướng số hóa, thanh niên DTTS nhận thức việc biết sử dụng công nghệ giúp tìm việc làm tốt hơn, học tập hiệu quả hơn. Không ít bạn trẻ người Dao, người Sán Chỉ ở các xã vùng cao đã bắt đầu học làm video, livestream bán hàng, quảng bá du lịch cộng đồng, học kỹ năng văn phòng trực tuyến để ứng tuyển vào doanh nghiệp...

Từ việc được tiếp cận các lớp tập huấn và tự học trên mạng, nhiều thanh niên vùng cao đã mạnh dạn thử sức trên không gian số, biến điện thoại thông minh thành công cụ học tập và mưu sinh.

Chị Chíu Thị Hiền (27 tuổi), người Dao Thanh Phán, ở thôn Bản Pạt, xã Lục Hồn là một trong những gương mặt như vậy. Chị Hiền đã lựa chọn TikTok để chia sẻ đời sống sinh hoạt, tri thức về các vị thuốc truyền thống và nét văn hóa của người Dao Thanh Phán. Cùng với đó, chị sử dụng Zalo như một kênh kết nối khách hàng, quảng bá và bán các sản phẩm thuốc nam do gia đình tự làm.

“Mấy năm gần đây, giới trẻ dùng Zalo, TikTok rất nhiều. Nhận thấy, đây là xu hướng rõ rệt, tôi chủ động học thêm cách sử dụng công nghệ, duy trì bài đăng đều đặn hơn một năm nay và được nhiều người ủng hộ”, chị Hiền hào hứng nói.

Đặc biệt, một số cơ sở Đoàn đã mở lớp tập huấn kỹ năng số, hướng dẫn sử dụng mạng xã hội an toàn, thực hành công nghệ phục vụ học tập, hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp số, tập huấn kỹ năng thương mại điện tử cho người trẻ làm OCOP, du lịch cộng đồng.

Một số bản du lịch cộng đồng của người Dao, Sán Chỉ bước đầu ứng dụng công nghệ: Đặt phòng online, quảng bá trên mạng xã hội, thanh toán không tiền mặt…

Thời gian qua, Tỉnh đoàn Quảng Ninh đã chỉ đạo các cấp bộ Đoàn mở hơn 100 lớp “Bình dân học vụ số”, đồng thời huy động thanh niên tham gia hỗ trợ chính quyền trong thực hiện dịch vụ công trực tuyến, định danh điện tử, cập nhật dữ liệu quốc gia về dân cư.

 Các tổ công nghệ số cộng đồng do thanh niên làm nòng cốt đã trở thành cầu nối quan trọng, giúp người dân vùng cao tiếp cận công nghệ dễ dàng hơn và thu hẹp khoảng cách về công nghệ.

Ông Lý Xuân Hưng, Người có uy tín thôn Phủ Liễn, xã Lương Minh nói: “Trước kia, bà con chỉ quen nghe qua miệng nhau, đi đâu cũng phải hỏi. Giờ thanh niên trong bản biết dùng điện thoại, lên mạng xem cách làm ăn, chia sẻ cuộc sống rồi chỉ lại cho người cao tuổi”.

Còn theo chia sẻ của ông Lê Văn Hùng, Phó Chủ tịch UBND xã Hải Sơn: “Thanh niên trên địa bàn xã là đội ngũ tiếp cận công nghệ số nhanh, tiên phong. Xác định điều này, chính quyền địa phương luôn quan tâm, tạo điều kiện để đội ngũ thanh niên tiếp cận và phát huy năng lực số”.

Từ chiếc điện thoại dựng tạm ở góc sân đến những buổi tập huấn giữa nhà văn hóa thôn, chuyển đổi số đã gõ cửa từng bản làng. Nhưng để không gian số trở thành sinh kế bền vững cho thanh niên DTTS, phía trước vẫn cần những mô hình và bước đi mạnh mẽ hơn.