Dồn lực giảm nghèo bền vững

Trong quá trình đầu tư, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội, tỉnh Lai Châu đặt mục tiêu bảo đảm quyền con người của đồng bào DTTS làm trọng tâm trong mọi quyết sách phát triển. Các chương trình giảm nghèo, chăm sóc sức khỏe, giáo dục, nhà ở, nước sạch, bảo tồn văn hóa… đều được thiết kế, thực thi theo hướng “không để ai bị bỏ lại phía sau”. 

Chính cách tiếp cận dựa trên quyền đi cùng phát triển bền vững đang tạo nền tảng để Lai Châu vừa nâng chất lượng cuộc sống, vừa củng cố niềm tin của đồng bào vào chính quyền cơ sở, tạo động lực để người dân tự vươn lên, đóng góp cho sự phát triển chung.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lai Châu, giai đoạn 2021 - 2025, tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh giảm bình quân 3,9%/năm. Ước đến cuối năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm còn 15,78%.

Đến cuối năm 2025, hầu hết các chỉ tiêu trong Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giảm nghèo bền vững của tỉnh đều đạt và vượt kế hoạch đề ra, trong đó có 9/24 chỉ tiêu vượt. Các chỉ tiêu vượt chủ yếu tập trung ở lĩnh vực hỗ trợ sinh kế, phát triển sản xuất, hỗ trợ nhà ở, đào tạo nghề cho lao động nông thôn…

Ở địa bàn đặc biệt khó khăn của tỉnh, Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719) là nguồn lực quan trọng để giảm nghèo bền vững. Giai đoạn 2021 - 2025, vốn Trung ương giao cho Lai Châu là hơn 3.764,3 tỷ đồng, riêng năm 2025 là gần 865 tỷ đồng.

Theo báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo, ước đến hết năm 2025, tỉnh đạt và vượt 15 chỉ tiêu Chương trình MTQG 1719 đã đạt và vượt. Trong đó, có các chỉ tiêu quan trọng như: cơ sở hạ tầng thiết yếu; quy hoạch, sắp xếp, di dời, bố trí ổn định dân cư; xây dựng nhà sinh hoạt cộng đồng; bản có đội văn hóa, văn nghệ;…

Nguồn lực đầu tư của các Chương trình MTQG đã góp phần tạo nền tảng căn bản để các địa phương trong tỉnh khai thác tiềm năng, lợi thế để phát triển kinh tế - xã hội. Sau sáp nhập, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, nhiều địa phương đã mạnh dạn đặt chỉ tiêu cao hơn giai đoạn trước.

Khun Há là xã mới được hợp nhất từ 2 xã: Bản Hon và Khun Há của huyện Tam Đường cũ. Sau sáp nhập, xã có diện tích gần 70 km2, gồm 22 bản với hơn 9.000 nhân khẩu. Trong đó, đồng bào dân tộc Mông và đồng bào dân tộc Lự chiếm trên 90%, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều còn trên 10%.

Theo ông Lê Huy Chính, Chủ tịch UBND xã Khun Há, nhiệm vụ trọng tâm trong nhiệm kỳ tới của xã là đẩy mạnh trồng cây dược liệu, phát triển du lịch cộng đồng và cải tạo hạ tầng thiết yếu để tạo đột phá phát triển kinh tế-xã hội, giảm nghèo nhanh và bền vững.

“Thời gian tới, xã chú trọng đào tạo nghề, giải quyết việc làm để nâng cao thu nhập cho người dân. Mục tiêu là đến năm 2030, xã không còn hộ nghèo và thu nhập bình quân đạt 70 triệu đồng/người/năm”, ông Chính cho biết.

Một trong những ưu tiên của xã Khun Há trong nhiệm kỳ 2025 - 2030 là huy động, lồng ghép các nguồn lực để khai thác tiềm năng, lợi thế đặc thù của từng địa bàn. Như bản Thẳm - nơi sinh sống của 43 hộ đồng bào dân tộc Lự, với tài nguyên thiên nhiên và bản sắc văn hóa độc đáo là tiềm năng để phát triển du lịch cộng đồng.

“Trong quá trình huy động nguồn lực để triển khai, xã xác định phải dựa trên mong muốn, nguyện vọng của người dân, với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống”, ông Chính khẳng định.

Bảo đảm công bằng trong phát triển

Trong quá trình thực hiện chính sách dân tộc, việc bảo đảm công bằng trong thụ hưởng được tỉnh Lai Châu quan tâm đặc biệt. Không chỉ ưu tiên đầu tư cho địa bàn đặc biệt khó khăn, vùng “lõi nghèo” mà tỉnh chú trọng các chính sách phải tạo được đột phá kéo giảm khoảng cách phát triển giữa các dân tộc trên cùng một địa bàn.

Giai đoạn 2021-2025, theo Quyết định số 1227/QĐ-TTg, Lai Châu có 4 dân tộc khó khăn đặc thù (Mảng, Cống, Lự, Si La), 8 dân tộc còn gặp nhiều khó khăn (Mông, La Hủ, Hà Nhì, Khơ Mú, Giáy, Lào, Dao, Kháng). Từ vốn Chương trình MTQG 1719 và các đề án, chính sách đầu tư, hỗ trợ các dân tộc rất ít người, những địa bàn có đông đồng bào có khó khăn đặc thù, còn nhiều khó khăn của tỉnh đã có bước phát triển toàn diện, nhiều gia đình thoát nghèo bền vững.

Gia đình chị Tao Thị Ún, dân tộc Lự, từng là một hộ nghèo ở bản Đông Pao II, xã Khun Há (trước sáp nhập thuộc xã Bản Hon, huyện Tam Đường). Năm 2023, với 20 triệu đồng từ Chương trình MTQG 1719 hỗ trợ, gia đình chị vay mượn thêm để mua 2 con trâu sinh sản, chi phí trang trải cuộc sống hằng ngày lấy từ thu nhập đi làm thuê của chồng. Từng bước, gia đình chị cũng đã có tài sản tích lũy, thoát khỏi danh sách hộ nghèo cuối năm 2024.

Cũng như gia đình chị Ún, nhiều hộ đồng bào dân tộc Lự ở bản Đông Pao II đã vươn lên thoát nghèo bền vững. Toàn bản có 79 hộ, với 398 nhân khẩu (100% là dân tộc Lự), cuối năm 2024 có 12 hộ thoát nghèo, đưa số gia đình thuộc diện nghèo của bản chỉ còn 6 hộ.

Bản Đông Pao II trước thuộc xã Bản Hon của huyện Tam Đường. Khi chưa sáp nhập với xã Khun Há, xã Bản Hon là nơi sinh sống của gần 600 hộ, hơn 2.800 nhân khẩu, trong đó đồng bào Lự chiếm hơn 90%. Đã một thời, Bản Hon gắn liền với “nhiều không” (không đường, không điện, không nước sinh hoạt…) và nhiều hủ tục, đời sống của người dân rất khó khăn. 

Những năm gần đây, từ nguồn lực của các chương trình, chính sách dân tộc, Bản Hon đã đạt được nhiều thành tựu ấn tượng trên các lĩnh vực, nhất là trong giảm nghèo. Giai đoạn 2021 - 2025, trước khi sáp nhập, tỷ lệ hộ nghèo của Bản Hon giảm bình quân 5 - 6%/năm; riêng năm giảm 8,4%, thu nhập bình quân đạt 45 triệu đồng/người/năm.

Sự phát triển ở Bản Hon cũng là bức tranh chung ở các địa bàn có đông đồng bào dân tộc có khó khăn đặc thù, các dân tộc còn nhiều khó khăn của tỉnh Lai Châu. Theo ông Tống Thanh Hải - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Lai Châu, đây là nền tảng để tỉnh tiếp tục triển khai hiệu quả các chương trình, dự án để kéo gần khoảng cách phát triển giữa các dân tộc trên địa bàn tỉnh.

“Thời gian tới, cùng với triển khai hiệu quả các chương trình, chính sách chung thì tỉnh tiếp tục nghiên cứu, ban hành các chính sách liên quan đến đời sống người dân vùng đồng bào DTTS; chú trọng ổn định dân cư, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, hướng tới mục tiêu giảm nghèo bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân”, ông Hải cho biết.