Những điểm sáng 

Nhìn vào mấy con số khô khan về số lượng doanh nghiệp phá sản hoặc ngừng hoạt động, tỉ lệ người lao động thất nghiệp hồi hương… đã cho thấy dịch bệnh có sức ảnh hưởng lớn đến mức nào. Chưa kể, dịch bệnh còn làm đứt gãy nhiều chuỗi lưu thông hàng hóa và lao động… Ở thời điểm đỉnh cao của đợt bùng phát dịch bệnh lần thứ 4, thật khó để hình dung về một bức tranh kinh tế sáng sủa vào cuối năm.

Nhưng, những tháng cuối năm 2021, kinh tế Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả khởi sắc trong bức tranh không sáng sủa của dịch bệnh toàn cầu. Làm được điều kỳ diệu này, là do chúng ta đã đi đúng hướng trong thực hiện mục tiêu kép “đẩy lùi dịch bệnh và phát triển kinh tế”, thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh.

Kinh tế vĩ mô tiếp tục được duy trì ổn định, lạm phát được kiểm soát. Thu NSNN cả năm ước đạt khoảng 1.365,5 nghìn tỷ đồng, vượt khoảng 22,2 nghìn tỷ đồng (tăng 1,7% so với dự toán). Nông nghiệp tiếp tục khẳng định vai trò trụ đỡ của nền kinh tế, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia. Ước cả năm, sản lượng lúa đạt khoảng 43,52 triệu tấn, tăng 1,7% so với năm 2020. Một số ngành công nghiệp trọng điểm và sản phẩm công nghiệp chủ lực đều có mức tăng cao. Cũng trong 9 tháng năm 2021, cả nước có 85,5 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và 32,3 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động.

Đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, đang là điểm sáng nổi bật của nền kinh tế. Mặc dù quý 3/2021, nền kinh tế “lao đao” vì đại dịch, nhưng trong 9 tháng năm 2021, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đăng ký lên đến hàng chục tỷ USD ở 18 lĩnh vực. Vốn FDI thực hiện 9 tháng ở mức cao 13,28 tỷ USD (dự kiến cả năm đạt 19-20 tỷ USD). Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu cả năm ước đạt 628 tỷ USD. 

Trong bối cảnh đại dịch làm đứt gãy chuỗi cung ứng, nhiều doanh nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu gặp khó khăn, nhưng kim ngạch xuất khẩu hàng hoá 9 tháng đầu năm đạt trên 240 tỷ USD, cả năm ước tăng khoảng 10,7%; trong đó, nhập khẩu tư liệu sản xuất tăng và chiếm hầu hết tỉ lệ của kim ngạch nhập khẩu hàng hoá. Đây là nhóm hàng dùng trong sản xuất, tạo đà tăng trưởng cho nền kinh tế.

 Kết quả trong đầu tư trực tiếp nước ngoài và hoạt động xuất, nhập khẩu của nền kinh tế cho thấy, các nhà đầu tư nước ngoài đang đặt niềm tin rất lớn vào mắt xích Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Cộng đồng thế giới đánh giá, Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy thương mại quốc tế và cam kết mở rộng đầu tư vào Việt Nam trong giai đoạn tới.

Cơ hội và thách thức phục hồi nền kinh tế

Dẫu rất lạc quan và tin tưởng thì cũng phải nhìn nhận một thực tế là, việc phục hồi nền kinh tế nước nhà năm 2022 sẽ gặp không ít thách thức, nhiều điểm nghẽn, nút thắt cần được giải quyết. Thực tế tác động của dịch bệnh đang khiến chúng ta tiếp tục đối diện với sự gia tăng áp lực lạm phát, trần nợ công và nợ xấu ngân hàng, những hạn chế về khả năng đáp ứng nhân lực, trang thiết bị, hạ tầng của hệ thống y tế cơ sở, trong khi số lượng người cần được hỗ trợ y tế, an sinh xã hội là rất lớn. 

Việc phục hồi sản xuất, kinh doanh có thể bị cản trở bỡi khó khăn về tài chính và thị trường tiêu thụ. Tỷ lệ tín dụng so với GDP vẫn ở mức cao, vốn trung, dài hạn của nền kinh tế chủ yếu vẫn dựa vào hệ thống ngân hàng. Sức chống chịu của nền kinh tế, của cộng đồng doanh nghiệp, của người dân…đã “vượt trần” chịu đựng; nguy cơ “đổ vỡ” đang hiển hiện trước mắt nếu không sớm có giải pháp, kế sách hợp lý, nhanh nhạy. Đặc biệt, sự gia tăng của biến thể mới Omicron đang là thách thức của  toàn cầu, chứ không riêng Việt Nam trên lộ trình thực hiện "mục tiêu kép".

Nhưng “trong nguy lại có cơ”, trong rất nhiều niềm tin đang đến, thì khả năng ứng phó với dịch bệnh cùng nỗ lực bao phủ vaccine để đạt hệ “miễn dịch cộng đồng” của nước ta được cho là mang lại hiệu quả nhất. Với kinh nghiệm, khả năng ứng phó dịch bệnh tiếp tục được nâng lên; cùng với đó là mục tiêu hoàn thành bao phủ vaccine vào cuối năm 2021, hoặc chậm nhất vào đầu năm 2022 là một trong những điều kiện tiên quyết để phục hồi và phát triển kinh tế.

Bên cạnh đó, những tác động trực tiếp của các gói hỗ trợ kinh tế, hỗ trợ an sinh đã lấy lại niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp; cũng như người dân dành cho Đảng, nhà nước. Mặt khác, chúng ta đã có kinh nghiệm và thực hiện rất tốt với nhiều giải pháp được thực hiện đồng bộ trong dịch bệnh. Rõ ràng, mục tiêu tổng quát “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh Covid-19, bảo vệ sức khỏe, tính mạng của Nhân dân”; cùng với “tận dụng tốt các cơ hội để thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội”… đang là hướng đi rất đúng đắn.

Nhìn tổng thể, Việt Nam vẫn đang là điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư nước ngoài. Để tận dụng cơ hội đó, chúng ta cần thực hiện tốt, an toàn chiến dịch bao phủ vaccine ở các độ tuổi. Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần phải kết hợp hài hòa giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, chú trọng đến chính sách tài khóa hỗ trợ doanh nghiệp và hộ kinh doanh cá thể vượt qua khó khăn.

 Đồng thời, nâng cao năng lực giải ngân và sử dụng hiệu quả vốn đầu tư; kết hợp tranh thủ thời gian, thực hiện nhanh và hiệu quả việc cơ cấu lại nền kinh tế. Đặc biệt, tận dụng “thời gian vàng”, chúng ta phải chủ động chuẩn bị đầy đủ các điều kiện thúc đẩy sản xuất kinh doanh, bảo đảm nguồn cung và lưu thông hàng hóa, giảm áp lực lạm phát. 

Song song đó là, tăng cường triển khai và thực hiện chuyển đổi số trong cải cách thể chế và thủ tục hành chính. Tuy nhiên, việc tạo dựng chính sách liên thông, kết nối các chuỗi cung ứng hàng hóa, dịch vụ đi kèm, giải quyết tình trạng  “cát cứ” gây cản trở, sẽ là cơ sở để nền kinh tế được vận hành thông suốt ở giai đoạn đầu hồi phục.

Nhìn từ việc điều hành nền kinh tế từng bước vượt qua đại dịch, chúng ta tin tưởng, với sự chỉ đạo  của Đảng và Nhà nước, sự điều hành quyết liệt, linh hoạt của Chính phủ, mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2022 của Việt Nam sẽ đạt được như mong muốn.