Cung không đủ cầu

Tính đến tháng 8/2024, toàn tỉnh Đắk Nông có 232 cơ sở sản xuất, kinh doanh giống cây trồng. Trong đó, chỉ có 93 cơ sở đã đăng ký hoặc thành lập theo quy định của pháp luật, chiếm 40,1% trên tổng số cơ sở sản xuất, kinh doanh giống. Những cơ sở còn lại chưa thực hiện đăng ký theo quy định của pháp luật.

Đối với cây công nghiệp, cây ăn quả lâu năm, Đắk Nông ước tính cần khoảng hơn 6,9 triệu cây giống. Song năng lực cung ứng giống của các cơ sở sản xuất trên địa bàn tỉnh khoảng hơn 4,8 triệu cây giống (đáp ứng khoảng 69,2% nhu cầu cây giống của tỉnh; 30,8% còn lại nhập từ các tỉnh khác, chủ yếu cây ăn quả). Nhu cầu sử dụng giống cây ngắn ngày hằng năm khoảng 3.300 tấn giống các loại, chủ yếu được các cơ sở kinh doanh trên địa bàn tỉnh nhập từ các tỉnh khác hoặc thông qua các công ty sản xuất, kinh doanh giống.

Ông Nguyễn Thiện Chân, Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông nghiệp, tỉnh Đắk Nông cho hay, những năm gần đây nhu cầu về giống cây trồng nông nghiệp tăng cao, trong đó nhu cầu sử dụng giống cây công nghiệp, cây ăn quả rất lớn. Tuy nhiên, năng lực cung ứng giống cây trồng nông nghiệp trên địa bàn tỉnh chưa đáp ứng nhu cầu, phải nhập từ các tỉnh khác.

Hiện nay, công tác quản lý nhà nước về giống cây trồng gặp một số tồn tại, khó khăn. Nhiều cơ sở sản xuất giống cây trồng chủ yếu là tự phát, theo thời vụ, không biển hiệu, buôn bán nhỏ lẻ trong các thôn, buôn. Bên cạnh đó, một số cơ sở sản xuất, kinh doanh giống cây công nghiệp, cây ăn quả chưa thực hiện tốt các quy định của Nhà nước.

Việc nhập giống cây trồng từ các địa bàn khác cũng gây khó khăn trong công tác kiểm soát chất lượng cây giống. Khi chất lượng cây giống không đảm bảo gây hậu quả rất lớn đến phát triển nông nghiệp. 

Điển hình như giống mắc ca - được xem là “Nữ hoàng quả khô” mang lại giá trị cao trong ngành Nông nghiệp, nhưng nhiều nơi vì cây giống kém chất lượng nên đã ảnh hưởng đến sản lượng, năng suất.

Khoảng 5 - 6 năm trước, nông dân huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông đứng ngồi không yên vì cây mắc ca trồng 5 - 6 năm không có quả hoặc quả rất ít. Theo đánh giá của chuyên gia, mắc ca không có quả, kém chất lượng có nhiều nguyên nhân khách quan, trong đó có chất lượng giống. Hầu hết người dân mua phải giống trôi nổi trên thị trường, không đảm bảo chất lượng.

Giải quyết việc thiếu giống cây trồng chất lượng

Mới đây, HĐND tỉnh Đắk Nông đã ban hành Nghị quyết số 07/2024/NQ-HĐND ngày 24/7/2024 phê duyệt nội dung và quy định mức chi ngân sách địa phương bảo đảm hoặc hỗ trợ một phần kinh phí thực hiện các dự án phát triển sản xuất giống chủ lực quốc gia và giống khác phục vụ cơ cấu lại ngành Nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Nông đến năm 2030.

Về nguồn kinh phí thực hiện, ngân sách địa phương bảo đảm kinh phí để thực hiện các nội dung quy định tại Nghị quyết này theo phân cấp (riêng từ nay đến năm 2025 do ngân sách tỉnh đảm bảo). Dự kiến trong giai đoạn từ năm 2024-2025, bố trí khoảng 16 tỷ đồng từ ngân sách của tỉnh, các huyện, tương đương bình quân khoảng 2,3 tỷ đồng để thực hiện các dự án về nghiên cứu, sản xuất giống.

Theo ông Ngô Xuân Đông, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Nông, giống được xác định là yếu tố vô cùng quan trọng trong sản xuất nông nghiệp và phát triển lâm nghiệp, đặc biệt là giống cây công nghiệp dài ngày, cây ăn trái, cây lâm nghiệp, vật nuôi và thủy sản có giá trị kinh tế cao. Theo đó, yếu tố đầu vào cực kỳ quan trọng, tác động trực tiếp đến kết quả, hiệu quả sản xuất của hộ sản xuất liên quan lĩnh vực nông nghiệp.

Cơ bản các hoạt động sản xuất kinh doanh giống chủ yếu nhập về bán là chính, còn một số hoạt động sản xuất như ươm, ghép chưa phát triển. Các cơ sở sản xuất kinh doanh giống trên địa bàn tỉnh còn hạn chế về mặt số lượng, chất lượng và quy mô. Bên cạnh đó, vấn đề quản lý sản xuất kinh doanh giống hiện nay còn khá phức tạp. 

Thực tế, các cơ sở hoạt động phần lớn theo thời vụ, thậm chí người dân tự liên hệ và mua giống trực tuyến. Hằng năm, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm của các cơ sở kinh doanh giống không đảm bảo, nguồn gốc xuất xứ không rõ ràng, kém chất lượng.

Đối với tỉnh Đắk Nông, nông nghiệp luôn chiếm tỉ trọng cao trong cơ cấu kinh tế, có vai trò rất quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Nghị quyết 07/2024/NQ-HĐND ra đời có kỳ vọng sẽ góp phần đưa ngành Nông nghiệp tỉnh Đắk Nông lên bước phát triển mới.