Từ “cái nôi cà phê” đến vùng cây “tỷ đô”

Cách đây gần một thế kỷ, đồng bào Ê Đê ở buôn Jung bén duyên với cây cà phê từ thời thực dân Pháp xây dựng đồn điền CADA những năm 20 của thế kỷ trước. Trải qua bao thăng trầm, với bàn tay cần cù, tinh thần ham học hỏi, người dân nơi đây đã tạo nên những vườn cây xanh mát, trĩu quả trên vùng đất đỏ bazan trù phú.

Nhớ lại những năm 2000, khi giá cà phê xuống thấp, đời sống bà con trở nên chật vật, bấp bênh, chị H’Oanh Ayun (42 tuổi) bảo: Giữa lúc khó khăn đó, Công ty Cà phê Phước An cho chủ trương trồng xen sầu riêng vào vườn cà phê. Cả Công ty và chính quyền địa phương họp dân vận động, gia đình tôi cũng như nhiều bà con trong buôn mạnh dạn chuyển đổi, áp dụng kỹ thuật mới trồng thử nghiệm cây sầu riêng. Cây sầu riêng ngày càng được ưa chuộng, giá cả dần ổn định.

Đặc biệt, từ năm 2015 đến nay, giá sầu riêng cao hơn hẳn, cho bà con thu nhập ổn định, giúp chúng tôi xây nhà, mua xe và nuôi con ăn học tới nơi tới chốn. Thành quả hôm nay buôn Jung trở thành một trong những buôn có thu nhập cao nhất tỉnh, nơi nhiều nông dân DTTS trở thành tỷ phú.

Trên khu rẫy rộng, anh Y Thơm Niê cùng vợ và nhân công tất bật thu hái những quả sầu riêng già, chín. Anh Y Thơm kể: Gia đình tôi có 2,5 ha rẫy, một phần là cha mẹ chia cho, phần còn lại vợ chồng dành dụm mua thêm, mở rộng diện tích canh tác. Hiện, gia đình tôi có 460 cây sầu riêng các lứa tuổi, mỗi vụ thu 40 – 45 tấn, trừ chi phí, lãi 1,5 – 1,8 tỷ đồng. Từ nguồn thu này, tôi đã xây biệt thự, mua ô tô và các vật dụng phục vụ cuộc sống.

“Riêng vụ mùa năm nay, vườn nhà tôi đã thu 8 tấn sầu riêng Ri6, bán được 165 triệu đồng. Còn hơn 400 cây sầu riêng Dona dự kiến thu trên 35 tấn, giá bán xô khoảng 50.000 đồng/kg, thu khoảng 1,6 tỷ đồng. Tổng cộng năm nay gia đình thu khoảng gần 2 tỷ từ sầu riêng”, anh Y Thơm hào hứng nói.

Buôn Jung và Jung 2 hiện có 510 hộ với 2.400 nhân khẩu, gần 90% là người Ê Đê. Dù chỉ có trên 500 ha đất sản xuất, nhưng nhờ trồng cà phê và sầu riêng, nhiều hộ đã thành tỷ phú với thu nhập từ vài trăm triệu đến hàng tỷ đồng mỗi năm.

Xây dựng thương hiệu sầu riêng gắn với du lịch cộng đồng

Buôn Jung - cái nôi của cây cà phê 100 năm trước và là nơi khởi đầu của ngành sầu riêng Đắk Lắk, nay đã trở thành trung tâm giao dịch sầu riêng xuất khẩu lớn của tỉnh.

Già làng Y Nút Niê, 81 tuổi chia sẻ:  Được Đảng, Nhà nước quan tâm, hệ thống điện, đường ở buôn Jung ngày càng được hoàn thiện. Bà con buôn Jung bây giờ giàu mạnh rồi. Các gia đình có của ăn của để, xây nhà biệt thự hiện đại, mua ô tô. Tôi vẫn tuyên truyền bà con giữ gìn, bảo tồn văn hoá, bảo ban nhau phát triển cây cà phê, sầu riêng hơn nữa. Đời sống của bà con ấm no, đoàn kết thì buôn làng mới phát triển.

Theo ông Nguyễn Đoàn, Phó Chủ tịch UBND xã Krông Pắc, sang giai đoạn mới, xã tập trung xây dựng thương hiệu sầu riêng Krông Pắc, phát triển du lịch sinh thái, cộng đồng gắn với cây sầu riêng để phát triển bền vững các buôn làng.

“Ở buôn Jung và Jung 2 có cây sầu riêng cổ thụ, xã đang định hướng xây dựng khu du lịch sinh thái đưa khách tham quan vườn cây. UBND xã cũng đề xuất xin hỗ trợ kinh phí từ các Chương trình mục tiêu quốc gia để tu sửa nhà dài truyền thống của bà con Ê Đê, nhằm phát triển du lịch cộng đồng, để lại di sản cho con cháu đời sau”, ông Đoàn nói.

Nhìn những vườn sầu riêng trĩu quả, những ngôi biệt thự mọc lên bên cạnh nhà dài truyền thống, dễ cảm nhận một buôn Jung vừa hiện đại, sung túc, vừa giữ gìn bản sắc đậm đà văn hoá của người Ê Đê. Trong tương lai không xa, nơi đây sẽ là điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước, để trải nghiệm vùng đất đỏ bazan trù phú, nghe khan, thưởng thức cà phê và ngắm những vườn sầu riêng mát rượi, trĩu quả.