Vài tuần qua, Nazeer Ahmed đã sống ở một trong những nơi nóng nhất trên Trái Đất. Khi một đợt nắng nóng tàn khốc tràn qua Ấn Độ và Pakistan, nhà của anh ở Turbat, thuộc vùng Balochistan của Pakistan, liên tục phải chịu nhiệt độ lên tới gần 50 độ C. Đây là điều chưa từng có vào thời điểm này trong năm trước đây. Người dân địa phương không thể ra ngoài làm việc vào ban ngày và có nguy cơ đối mặt tình trạng thiếu điện, nước nghiêm trọng.

Turbat, thành phố với khoảng 200.000 cư dân, gần đây liên tục mất điện khiến người dân không thể bật tủ lạnh hay điều hòa. "Chúng tôi đang sống như ở dưới địa ngục", Ahmed mô tả.

Đây là tình trạng chung trên khắp tiểu lục địa, nơi hệ quả của biến đổi khí hậu đang được cảm nhận rõ rệt nhất bởi hơn 1,5 tỷ người khi nắng nóng mùa hè đến sớm hai tháng và gió mùa còn vài tháng nữa mới kết thúc. Khu vực phía tây bắc và miền trung Ấn Độ đã trải qua tháng 4 nóng nhất trong 122 năm qua. Nhiệt độ tại Jacobabad, thành phố ở tỉnh Sindh của Pakistan, lên tới 49 độ C vào hôm 30/4, một trong những mức nhiệt độ tháng 4 cao nhất từng được ghi nhận trên thế giới.

Nắng nóng đã tàn phá nhiều loại cây trồng, trong đó có lúa mỳ, rau củ, trái cây. Tại Ấn Độ, sản lượng lúa mỳ đã giảm đến 50% ở một số khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi nhiệt độ khắc nghiệt, làm dấy lên nguy cơ thiếu hụt toàn cầu khi xung đột ở Ukraine vốn đã tác động đáng kể tới nguồn cung.

Ở quận Mastung của tỉnh Balochistan, Pakistan, nơi nổi tiếng với những vườn táo và đào, cây trồng không thể phát triển. Nông dân Haji Ghulam Sarwar Shahwani đau đớn nhìn những cây táo của mình ra hoa sớm một tháng và sau đó tuyệt vọng khi hoa héo úa rồi tàn lụi trong cái nóng khô trái mùa. 

"Chưa bao giờ thời tiết tàn phá hoại mùa màng của chúng tôi khủng khiếp như vậy", Shahwani nói. "Chúng tôi không biết phải làm gì và không có bất kỳ trợ giúp nào từ chính phủ. Hoạt động trồng trọt đã giảm sút đáng kể. Nông dân thiệt hại tiền tỷ vì thời tiết. Chúng tôi đang lâm vào cảnh khốn khổ và không thể chi trả cuộc sống".

Quận Subarnapur thuộc bang Odisha ở đông Ấn Độ ghi nhận mức nhiệt cao nhất, với nhiệt độ đo được trong ngày 3/5 lên tới 43,2 độ C.

Bang Odisha đã ghi nhận có người chết và nhập viện vì nắng nóng từ cuối tháng 4. Một người đàn ông 64 tuổi đã tử vong vì say nắng vào ngày 2/-4, trong khi hàng trăm người khác phải đến các trung tâm y tế để theo dõi sức khỏe.

Ông Pradeep Awate, một quan chức y tế tại bang Maharashtra, cho biết nguyên nhân dẫn đến những ca tử vong kể trên là do đột quỵ vì nắng nóng. Đa số các nạn nhân sinh sống ở vùng nông thôn của bang. Tại bang Maharashtra, ít nhất 25 người chết vì nắng nóng kể từ cuối tháng 3/2022. Đây là số người tử vong vì nắng nóng cao nhất trong vòng một tháng ở Ấn Độ trong 5 năm qua.

Sherry Rehman, Bộ trưởng phụ trách biến đổi khí hậu của Pakistan cho hay, nước này đang phải đương đầu với một "cuộc khủng hoảng" do những tình trạng khẩn cấp về khí hậu.

Bà cảnh báo nắng nóng đang khiến các sông băng ở phía bắc đất nước tan chảy với tốc độ chưa từng có và hàng nghìn người có nguy cơ bị ngập trong lũ lụt. Bà cũng nói rằng, nhiệt độ nóng nực không chỉ ảnh hưởng đến cây trồng mà còn cả nguồn cung cấp nước. "Các hồ chứa dần cạn kiệt. Các đập lớn của chúng tôi hiện đang ở mức chết và nguồn nước vô cùng khan hiếm", bà Sherry Rehman cho biết.

Abhiyant Tiwari, chuyên gia cấp cao tại Viện Ứng phó Thảm họa Gujarat (Ấn Độ), nhấn mạnh: "Những đợt nắng nóng khắc nghiệt, thường xuyên và kéo dài không còn là nguy cơ trong tương lai. Chúng đã ở đây rồi và là điều khó tránh khỏi".

Tổ chức Khí tượng Thế giới cho hay, nắng nóng ở Ấn Độ và Pakistan "phù hợp với những gì chúng tôi đã dự đoán trong điều kiện khí hậu thay đổi. Các đợt nắng nóng diễn ra thường xuyên hơn, gay gắt hơn và bắt đầu sớm hơn so với trước đây".

Theo Cục Khí tượng Ấn Độ, Bikaner là nơi nóng nhất tại nước này vào cuối tuần qua với nhiệt độ lên đến 47,1 độ C. Tuy nhiên, ở một số khu vực phía tây bắc Ấn Độ, hình ảnh do vệ tinh chụp lại cho thấy nhiệt độ bề mặt đã vượt quá 60 độ C, điều chưa từng có trong thời gian này của năm.

"Nhiệt độ nóng nhất được ghi nhận là ở phía đông nam và tây nam của Ahmedabad, với nhiệt độ bề mặt tối đa là khoảng 65 độ C", Cơ quan Vũ trụ châu Âu cho biết trên trang web của mình.

Nhiệt độ cao đã gây áp lực lớn lên nhu cầu điện ở cả Ấn Độ và Pakistan. Ấn Độ đang đối mặt tình trạng thiếu điện tồi tệ nhất trong 6 thập kỷ. Việc cắt điện kéo dài tới 8 giờ đã được áp dụng tại các bang như Jharkhand, Haryana, Bihar, Punjab và Maharashtra do nguồn cung than trong nước giảm xuống mức nghiêm trọng và giá than nhập khẩu tăng vọt. Trong nỗ lực nhằm tăng tốc vận chuyển than trên khắp đất nước, Công ty Đường sắt Ấn Độ đã hủy bỏ hơn 600 chuyến tàu chở khách và tàu bưu điện để vận chuyển than đến các nhà máy điện.